Sue Gilbert, Beslenme Uzmanı

Suyu hesaba katmazsak, protein vücudun üçte dördünü kapsar ve her hücrede bulunur. Kaslarınız, organlarınız, bazı hormonlar ve belli bazı antikorlar ve enzimler hep proteinden oluşur. Bu inanılmaz temel madenini isminin, Yunanca’da “ilk önemli olan” anlamındaki kelime kökünden türetilmiş olmasına şaşmamak gerek.

Protein Nedir?

Proteinler, amino asitler denen küçük terkiplerden oluşmuş karmaşık bileşiklerdir. Vücudunuzun ihtiyacı olan binlerce değişik proteinlerin yapılmasına sebep olan sayısız sayıdaki bileşimlerle terkipler oluşturan yirmi değişik amino asit vardır.

Bu yirmi amino asitten vücudunuz onbir tane iamal edebilir. Geri kalan dokuz tane amino asidin mutlaka sizin diyetinizle desteklenmesi şarttır; bu yüzden de, bunlara “temel amino asitler” denir.

Vücudunuz Proteini Nasıl Kullanır?

Protein tükettiğiniz zaman, sindirim sisteminiz, onun terkibini kırar ve amino asitlerine ayırır. Bu amino asitleri bir amino asit “bankası”na gider. Vücudunuz ne zaman bir doku oluşturmak ya da tamir gereği duyarsa, bu bankadan ihtiyacı olan proteinin kotarır. Şayet, vücudunuz bu bankaya başvurduğunda, ihtiyacı olan protein mevcut değilse ya da eksik ise, o zaman doklarınız çökmeye başlar.

Hangi Besinlerde Protein Vardır?

Diyetinizde proteini iki kaynaktan alabilirsiniz:

hayvansal ürünler, süt, et, yumurta gibi

bitkisel ürünler, baklagiller, fındık, fıstık ve tahıllar gibi.

Ancak, bu iki temel protein kaynağı arasında çok önemli bir fark vardır. Hayvansal ürünler “tastamam protein” içerirler; bu sebeple de, bir tek hayvansal ürün sizin ihtiyacınız olan dokuz amino asidi tek başına sağlayabilir. Beri yandan, bitkisel ürünler, “eksik protein” olarak kabul ediliriler; çünkü, ihtiyacınız olan dokuz amino asitten bir ya da birden fazlası terkiplerinde mevcut değildir. Bu kuralın dikkat çekici bir istisnası soyadaki proteindir. Bitkisel ürünlerden tam protein elde edebilmek için, protein yükleri birbirini tamamlayacak, eksiklerini giderecek ürünleri bir araya getirmeniz gerekir.

buğday ekmeği üzerine sürülmüş fıstık ezmesi

fasulye ve pilav

mısır ekmeği ve fasulye

tofu ve pilav.

Eksik proteinler, küçük miktarlarda hayvansal kökenli protein içeren makarna ve peynir ya da süt ve tahıl gevreği ile desteklenebilir. Tamamlayıcı proteinleri bir günde bir arada yemenize gerek yoktur.